تخریب ساختمان، شامل تخریب انتخابی اجزای ساختمان به ویژه برای بازیافت و مدیریت مواد دفعی است. این مورد با تخریب متفاوت است که در آن یک محل خاص با شدیدترین روش‌ها به طور کلی از ساختمان‌ها پاکسازی می‌شود. تخریب به عنوان ساخت معکوس خوانده می‌شود. فرایند تخریب ساختمان‌ها به عنوان یک فعالیت قدیمی مطرح است که حوزه علمی در حال توسعه روش پایدار و سبز ساختمان ارتباط دارد. ساختمان‌ها همانند هر چیز دیگر چرخه حیاتی دارند. تخریب ساختمان بر استفاده از مواد به کار رفته در ساخت ساختمان در شرایطی مربوط است که دیگر نمی‌توان از ساختمان استفاده نمود.
هنگامی که ساختمان به پایان عمر مفید خود می‌رسد معمولاً تخریب شده و در برخی از قسمت‌ها نگاه داشته می‌شود. انفجارهای ساختمانی یا تخریب دیواره‌ها برخی از انواع سبک‌های تخریب هستند که نسبتاً ارزان قیمت بوده و روش پاکسازی محل برای ساختمان‌های ایجاد کرده و فراهم می‌سازند. از سویی دیگر این روش‌ها مقادیر زیادی مواد دفعی را ایجاد می‌نمایند. اجزا در ساختمان‌های جدید هنوز هم ممکن است ارزشمند باشند و برخی مواقع ارزشمند‌تر از زمان ساخت ساختمان هستند. تخریب به ویژه برای برداشت آن چیزی است که معمولاً تحت عنوان مواد دفعی خوانده می‌شود و می‌توان از آنها به عنوان مواد ساختمانی استفاده کرد.
تخریب معمولاً به دو طبقه بندی تقسیم می‌شود که شامل ساختار و غیر ساختار است. تخریب غیر ساختاری تحت عنوان ایجاد حالت نواری نرم خوانده می‌شود و از کاربرد غیر ساختمانی، دستگاه‌ها، درب، پنجره و مواد تکمیل شده تشکیل شده است. استفاده مجدد از این انواع مواد معمول بوده و در بسیاری از موقعیت‌ها و محل‌ها بازار خاصی را به خود اختصاص داده است. تخریب ساختمانی شامل جداسازی اجزای ساختمانی یک ساختمان است. معمولاً این مورد تنها برای استفاده از مواد معدنی کم هزینه مانند آجرهای مورد استفاده، سنگ و چوب اضافی انجام می‌شود. در گذشته، ساختمان‌های سنگی رار خراب نموده و از سنگ آن مجدداً استفاده می‌کردند.
همچنین دزدیدن سنگ‌ها از ساختمان‌هایی مرسوم بوده است که به طور کامل تخریب نشده بودند. استفاده از آجر و سنگ آهک به طور خاص سابقه طولانی در استفاده مجدد و بازیافت دارد و دلیل آن قابلیت دوام و تغییر رنگ آنها در طول زمان است.
عملیات تحریب در بسیاری از فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی به عنوان اولین و حساس‌ترین بخش از عملیات اجرایی است. متاسفانه طی سال‌های اخیر آمار حوادث صنعت ساختمان در کشور نمایانگر آن است که تخریب‌های غیر اصولی، تبعات و آسیب‌های جانی و مالی سنگینی را به همراه داشته است. به طور کلی حوادث ناشی از تخریب در سه مرحله قبل، جین و بعد از تخریب به وقوع می‌یوندد. به منظور تخریب یک بنا می‌توان از روش‌های مختلفی با توجه به وضعیت ساختمان استفاده کرد که این روش‌ها شامل موارد زیر است.
استفاده از چاشنی‌های انفجاری در ساختمان‌های بزرگ یکی از روش‌های تخریب به شمار می‌رود. این روش که باید با دقت و بعضاً با محاسبات لازم و همچنین اطلاع رسانی قبلی صورت گیرد عموماً در محل‌های باز و نسبتاً وسیع صورت گرفته و از سرعت تخریب بالایی نیز برخوردار است.
یکی از روش‌های معمول در ترخیب ساختمان‌های نسبتاً کوچک، استفاده ار روش گام به گام به صورت دستی و از بالا به پایین است. در این روش دسته بندی مصالح و جداسازی آنها امکان پذیر بوده و از سرعت کمتری نیز برخوردار است باید از افراد مجرب استفاده شود و رعایت نکات ایمنی بسیار حائز اهمیت است.
معمولاً در ساختمان‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش به بخش‌های مقاوم ساختمان به وسیله ماشین آلاتی نظیر پیکور یا به وسیله گوی‌های سنگین ضربه وارد شده تا مجل مورد نظر تخریب شود که عموماً با سر و صدای زیاد همراه بوده و باید قبل از شروع عملیات، اطلاع رسانی به اهالی محل صورت گیرد.
برای ساختمان‌هایی که تخریب آن مشکلی برای ساختمان‌های اطراف نداشته باشد یا اینکه در اطراف آن ساختمانی نباشد یا مصالح آن مورد نیاز نباشد از تخریب یا یک لودر استفاده می‌کنید و ساختمان را بدون سبک سازی تخریب می‌کنید. و به وسیله کامیون، نخاله‌ها را بار می‌زنید. اما اگر مصالح آن مورد استفاده و دارای ارزش اقتصادی باشد تخریب آن مهم است و باید طبق اصوصل تخریب شود.
همچنین در مواردی که ساختمان امکان صدمه برای ساختمان‌های اطراف داشته باشد.
قبل از تخریب یک ساختمان ابتدا باید به سازمان‌های ذیربط شامل سازمان آب، برق، گاز و تلفن اطلاع داد. بدین ترتیب سازمان‌های فوق اقدام به قطع آب، برق و گاز تا اطلاع ثانوی می‌کنند و مثلاً شرکت گاز تا زمانی که نفرات ساکن ساختمان شوند، زمانی که اسناد تفکیک شده باشد و حداقل یک مصرفف کننده در ساختمان باشد، قطع می‌کند.
چون برای مراحل مختلف ساختمان سازی به آب نیاز است، با درخواست کنتور جدید سازمان آب کنتوری در اختیار درخواست کننده قرار می‌دهد. همچنین در مورد برق نیز چون در ساختمان سازی ماشین آلات مختلف از قبیل ماشین آلات بتن ریزی یا بالابرها، با برق معمولی نمی‌توانند کار کنند و برای مثال نیاز به آمپراژ بالای ۵۰ و برق سه فاز دارند در حالی که فیوز معمولی ۲۵ آمپر (تک فاز است). بنابراین باید از دستگاه‌های دیزلی استفاده کنیم تا ژنراتور تولید کننده برق دارد. در مورد خطوط تلفن لزومی ندارد که قطع شود و در زمان تخریب ساختمان سازی می‌توان از آن استفاده کرد.
این مرحله مربوط به جمع آوری تمامی الحاقات از قبیل کابل برق و کولر و…
مرحله سبک سازی است و در واقع به معنای سبک کردن پشت بام با برداشتن لایه‌های ایزولاسیون که با این کار حدود ۲۹ الی ۳۰ تن از وزن ساختمان کم می‌شود.
این مرحله جهت جمع آوری تمامی عناصر غیر باربر از قبیل درها، پنچره‌ها، در آوردن شیشه‌ها و باز کردن پروفیل پنجره‌ها انجام می‌شود.
در این مرحله یک ساختمان داریم که نسبتاً سبک بوده و فقط شامل سقف و اسکلت ساختمان می‌شود. حال باید بر عکس همان روشی که ساختمان را ساختیم آن را تخریب کنیم. دیوارهای غیر سازه‌ای و پارتیشن‌ها باید تخریب شوند (دیوارهای ضخیم ولی در جهت تیر ریزی. در واقع تمامی عناصری که بدون آنها هم ساختمان پا برجاست)
در این مرحله ساختمانی دیوارهای باربر و سقف داریم. اکنون شروع به ساخت سقف می‌کنیم. به این ترتیب که مثلاً برای سقف تیرچه بلوک به وسیله کمپرسور جاهایی که بلوک‌ها قرار دارند را تخریب می‌کنیم. بعد از آن با تخریب ستون در شناژ‌های افقی در طرف آنها با طناب به وسیله کارگرهای پایین می‌آورند. سقف‌ها را بدین صورت یکی یکی تخریب می‌کنیم.
پس از تحویل زمین از سوی کارفرما و در صورت وجود ابنیه در محل اجرای طرح، پیمانکار موظف است نسبت به آماده سازی و تخریب ساختمان‌های موجود در محل اجرای کار به شرح زیر اقدام نماید.
قبل از شروع تخریب باید برنامه ریزی کامل برای انجام کار صورت گیرد و دستگاه نظارت باید از روش ترخیب مطلع باشد. قبل از شروع کار تخریب موارد زیر باید رعایت شود.
پایان عغمر مفید ساختمان سبب ایجاد جریانی از مواد مورد استفاده می‌شود که می‌توان آنها را برای ساختمان جدید فرآوری نمود. انتخاب مواد برای بازیافت و استفاده مجدد نباید در پایان عمر ساختمان صورت گیرد بلکه باید در مرحله طراحی انجام گیرد. معماران و طراحان کل چرخه حیاتی ساختمان را به خاظر می‌سپارند و مواد ساختمانی را بر مبنای ظرفیت آنها انتخاب می‌نمایند تا بتوانند از آنها مجدداً پس از استفاده از ساختمان در اهداف مورد نظر استفاده کرد.
جداسازی لایه‌های گوناگون زیر ساخت‌های ساختمانی و ایجاد قابلیت مشاهده در آنها به طور معنی داری سبب ساده سازی تخریب آنها می‌شود. ایجاد اجزا درون سیستم‌های قابل جداسازی سبب می‌شود که بتوان مواد گوناگون به شکل کار آمدی جدا ساخت. این مورد با استفاده از عوامل تثبیت کننده مکانیکی قابل انجام است که از آن جمله می‌توان به توپی‌ها و قسمت‌های اتصالی اشاره نمود که اجازه می دهد دسترسی فیزیکی به مواد سخت کنند یکی دیگر از جنبه‌های مورد نیاز این طراحی شود.
همچنین نکته جائز اهمیت استفاده از مواد استاندارد و سازماندهی آنها در حالت با ثبات در پروژه است. برخی از روش‌های ساختاری مرسوم مواد به سختی قابل تخریب بوده و هنگامی می‌توان از این مورد اجتناب نمود که ساختمان طراحی می‌شود. استفاده از میخ‌ها و مواد چسبنده به طور معنی داری سبب کند شدن فرایند تخریب شده و نمی‌توان از مواد تخریبیب استفاده کرد.
اجتناب از استفاده از مواد خطرناک در محیط طبیعی و همچنین عدم استفاده از مواد غیر قابل تجدید اخمیت زیادی دارد. استفاده از رده‌های مواد ترکیبی سبب می‌شود فرایند تشخیص قطعات گوناگون برای فروش مجدد مشکل شود. تخریب اهمیت زیادی در انتهای طول عمر ساختمان دارد. ساختمان‌هایی که با به خاطر داشتن فرایند تخریب طراحی شده‌اند اغلب به سادگی قابل حفاظت بوده و برای کاربردهای جدید مناسب هستند.
تخریب ارتباط عمده با پایداری زیست محیطی دارد. به علاوه ایجاد یک چرخه حیاتی جدید برای مواد، تخریب ساختمان‌ها به کاهش نیاز به استفاده از منابع جدید کمک می‌کند. این مورد می‌توان به کاهش انرژی و پراکنش حاصل از اصلاح و تولید مواد جدید بیانجامد. از آنجا که تخریب اغلب در سطح صورت می‌گیرد و به صورت درون جا انجام می‌گیرد. انرژی و پراکنش نیز در جابجایی مواد صرفه جویی می‌شود. تخریب به صورت بالقوه می‌تواند از جوامع با تامین مشاغل محلی و ساختمان‌های تجدید شده حمایت نماید. تخریب معمولاً با استفاده از ۳ تا ۶ کارگر برای هر یک نفر که در مشاغل تخریب صورت می‌گیرد، انجام میپذیرد. به علاوه مواد دور ریز جامد حاصل از فرایند تخریب مرسوم از محل دور می‌شوند. این مورد منافع عمده ای دارد زیرا ساخت و تخریب و مواد دور ریز حاصل از آنها تقریباً ۲۰٪ جریان دفع مواد جامد را به خود اختصاص می‌دهند.
مطلوبیت اقتصادی تخریب در پروژه‌های گوناگون متفاوت است. مقادیر زمان و هزینه نیروی کار به عنوان مسائل اصلی در این زمینه مطرح است. برداشت مواد از یک ساختمان می‌تواند چندین هفته به طول انجامد در حالی که تخریب تقریباً در یک روز پایان می‌یابد. اگر چه برخی از این مواد و شاید همگی آنها قابل باز یافتند.
بازیافت پوشش‌های ساختمانی برای پوشش ساخته شده از سنگ‌ها مطلوب و مفید است. تخریب بر مبنای مشاغل آموزشی در حوزه تجارت ساختمانی مطلوب است. تخریب ساختمان یکی از روش‌های بسیار عالی برای کارگران است تا فرا بگیرند که چگونه می‌توانند یک ساختمان را بسازند. این مورد برای ریکاوری مرتبط اقتصادی جمعیت‌های درون شهری بسیار حیاتی است.