خرسندیم که پیش نویس جدید مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (ویرایش پنجم سال ۱۳۹۷) برای طراحی سازه‌های بتنی منتشر گردید.
متاسفانه آیین نامه‌های قبلی برای طراحی سازه‌های بتنی به دلیل این‌که روش کلی طراحی آیین نامه مطابق آیین نامه طراحی ساختمان‌های بتنی کانادا بود، لیکن قسمت‌های لرزه‌ای با دخل و تصرف از آیین‌نامه بتن آمریکا ACI318 آورده شده بود، مناسب نبود. پیش‌نویس جدید مبحث نهم با کمترین تغییرات برگرفته از ACI318-14 می‌باشد که با توجه به این که آیین نامه بتن آمریکا حاصل تحقیقات با سابقه، مدون و جهانی بر روی بتن و سازه‌های بتنی است، این امر بسیار ارزنده است. در زیر تنها به چند نکته که در طراحی اصولی سازه‌ها در پیش نویس جدید مبحث نهم ، طراحان را از سردرگمی خارج می‌نماید اشاره می‌گردد:
نکاتی که در بالا به آن اشاره شد تنها گزیده‌ای از نکات قابل توجه در پیش نویس جدید مبحث نهم بود. امید است با اصلاح موارد جزیی و انتشار هر چه زودتر این مقررات، طراحی سازه‌های بتنی به صورت علمی انجام گیرد. همچنین انتظار می‌رود با اصلاح هر چه زودتر مبحث ششم و استاندارد ۲۸۰۰ مانند مبحث نهم تعارضات بین قوانین اصلاح گردد.
بررسی پیش نویس آیین نامه مبحث ۹ ویرایش ۹۷ چند روز پیش منتشر شد و خبر از تغییراتی جالب برای مهندسین به همراه داشت.
در این مقاله به صورت کلی به بررسی پیش نویس آیین نامه مبحث ۹ ویرایش ۹۷ با هم میپردازیم.
اما قبل از شروع نگاهی به تاریخچه آیین نامه بتن در ایران می اندازیم.
تقریبا اولین نسخه های آیین نامه بتن ایران که با تحقیق و بررسی توسط مهندسین ایرانی نوشته شد , آبا نام داشت.
خیلی از مهندسین تازه کار فقط اسم این آیین نامه را شنیده اند و اگر از مهندسین قدیمی باشید هم با این آیین نامه کار کرده اید.
بعد از این آیین نامه , طراحی سازه های بتنی کم کم به سمت مبحث ۹ مقررات ملی سوق داده شد
تا جایی که در انتهای سال ۹۶ پیش نویسی رسمی از آیین نامه رسمی طراحی سازه بتنی برای مهندسین طراح ارائه شد.
نسخه های قبلی این آیین نامه بر اساس ویرایش های آیین نامه کانادا بود ولی مساله و مشکلی که این آیین نامه
در کار با نرم افزارهای طراحی سازه مثل ایتبس داشت این بود که:
محاسبه پیچش در ایتبس با آیین نامه کانادا ممکن نبود.
و به همین دلیل مهندسین مجبور بودند که خیلی وقت ها سازه ها را با ترکیبات باری شبیه به کانادا طراحی کنند ولی اصول طراحی را ار آیین نامه آمریکا یا همان ACI برداشت کنند.
و این فلسفه چیزی شبیه قیمه داخل ماست برای مهندسین و سازه ها بود.
به همین دلیل برای حل این مشکل خیلی از نظام مهندسی ها
ترکیبات بار آیین نامه ACI آمریکا را هم علاوه بر ترکیبات بار CSA قبول دارند.
ولی در نسخه جدید آیین نامه بتن ظاهرا قرار است که این ناهمخوانی بالاخره حذف شود
و بالاخره بعد از مدت ها هر دو آیین نامه شبیه به آمریکا بشوند.
شاید براتون جالب باشه که بدونید ایران احتمالا تنها کشوری در دنیا بود که در زمینه ترکیبات بار ,
در سازه های فولادی و بتنی متفاوت بود.
و تقریبا در همه جای دنیا آیین نامه های فولاد و بتن از ضرایب یکسانی
برای بارگذاری و ترکیبات بار طراحی استفاده میکنند.
همانطور که گفته شد یکی از مهم ترین تغییرات در ترکیبات بار است.
ترکیبات بار بر اساس آیین نامه آمریکا باز نویسی شده اند و دیگر مشکلات سابق برای ترکیبات بار
در طراحی و ساخت آن ها و همچنین انتخاب آیین نامه ها از بین رفته اند.
مورد مهم بعدی که در پیش نویس جدید آیین نامه جدید تغییر کرده ضرایب ترک خوردگی است که تغییراتی را هم به خود دیده است.
در مورد سایر بخش ها و تغییرات آن ها به مرور بعد از بررسی کاملتر آن ها این مطلب را کامل تر میکنیم.