روش های خاص بتن ریزی

روش های خاص بتن ریزی

 بتن ترمي (بتن ريزي با لوله ترمي يا ناودان)

Tremie Concrete , Underwater Concreting

Concreting by Tremie Pipe , Deep Concreting

(اصول، كاربردها، روش كار و كنترل ها)

 

 

1- تعريف و اصول بتن ريزي ترمي

1-1- بتن ريزي كه با لوله ناودان مانند به نام ترمي تحت شرايط خاص صورت مي گيرد، بتن ريزي ترمي يا بتن ترمي ناميده مي شود. در برخي منابع تحت عنوان بتن ريزي زير آب و بتن ريزي در اعماق نيز به بتن ريزي ترمي اشاره مي گردد.

1-2- لوله ترمي به صورت قائم و انتهاي پاييني آن در بتن شل قبلا ريخته شده قرار مي گيرد و در حالي كه لوله تا بالا از يك بتن شل و آبكي پر است، بتن ريزي به تدريج انجام مي گردد و بتني كه از انتها و در پايين خارج مي شود بتن هاي قبلا ريخته شده را پس زده و جانشين آن ها مي شود و علي القاعده نبايد نيازي به تراكم داشته باشد.

 

2- فلسفه بكار گيري، كاربرد و محدوديت ها

2-1- فلسفه بكارگيري

 براي اين كه بتوان بتني را بدون جدا شدن مواد آن در عمق (خشكي و يا زير آب) ريخت اين شيوه مي تواند بكار گرفته شود و در پاره اي موارد تنها شيوه ممكن براي اين نوع بتن ريزي ها مي باشد.

                مسلماً روش هاي ديگري نيز در هر مورد وجود دارد. مثلاً مي توان يك محيط آبدار را خشك نمود و به طور عادي در آن بتن ريزي كرد.

2-2- كاربردها

در بتن ريزي ستون ها و ديوارهاي مرتفع و يكباره قالب بندي شده، بتن ريزي شمع ها و سپرهاي در جا  (در محل خشك يا آبدار و يا داخل گل حفاري)،  بتن ريزي ديواره ها و پرده هاي آب بند سدها  (در محل خشك يا آبدار و يا داخل گل حفاري)،      بتن ريزي زير آب (رودخانه، تالاب، درياچه و درياها)،  بتن ريزي در پايه و شالوده هاي نيمه عميق پل ها و در داخل ميله چاه ها (Shaft) معادن و سدها و سازه هاي مختلف و هم چنين تعمير سازه هاي زير آب مي توان از اين شيوه استفاده نمود. براي بتن ريزي بخش اتصال لوله ها و تونل هاي زير آب، ساخت صندوقه و قالب بتني در زير آب و آبگير داخل درياچه سد و غرق كردن لوله هاي پيش ساخته و تثبيت آن نيز از اين روش استفاده مي شود.

2-3- محدوديت ها

در موارد زير نمي توانيم از بتن ريزي ترمي استفاده كنيم.

ـ اگر در بتن ريزي زير آب، جريان آب وجود داشته باشد نمي توان اين روش را بكار گرفت مگر اين كه با تمهيداتي از جريان آب در سطح بتن تازه ريخته شده جلوگيري گردد.

ـ  اگر به هر دليل نتوانيم يا مجاز نباشيم از بتن خيلي شل و آبكي مانند بتن ترمي استفاده نماييم.

ـ  اگر حداكثر اندازه دانه ها بزرگتر از 40 ميلي متر باشد و يا بتن با وزن مخصوص زياد استفاده نماييم.

ـ اگر دانه بندي مخلوط سنگدانه پيوستگي نداشته باشد.

3- وسايل مورد نياز

 وسايل مورد نياز عبارتند از :

3-1- لوله هاي ترجيحاً انعطاف ناپذير (صلب) به قطر 20 تا 30 سانتي متر (عمدتا 25 تا 30 سانتي متر) به طول معمولاً 3 متر و قابل اتصال به يكديگر با شيوه سريع و آسان و آب بندي خوب. معمولاً لوله ها در انتها حالت نر و مادگي دارند و از يك لاستيك         آب بندي بهره مي برند و اتصال آن ها به يكديگر مانند درب بشكه هاي پلاستيكي و يا شيشه هاي مربا با دسته اي كه در محيط و يا عمود بر محيط لوله حركت مي كند و با يك ضربه باز و يا بسته مي شود. جنس لوله ها مي تواند پلاستيكي، فولادي و يا آلومينيومي باشد. در مورد لوله هاي آلومينيومي بايد جداره داخلي آن ها با يك پوشش غير آلومينيومي پوشانده شود. ضخامت لوله ها بين 3 تا 5 ميلي متر است.

3-2- قيف فولادي يا غير فولادي براي سهولت ريختن بتن در لوله و به عنوان يك مخزن موقت كه معمولاً بتواند حجمي از بتن را براي 5 تا 15 دقيقه بتن ريزي در خود جاي دهد. اين قيف بايد بتواند به راحتي از لوله جدا و سپس به راحتي به آن متصل گردد. اين قيف بهتر است داراي زاويه °50 يا بيشتر با افق باشد. معمولاً قطر قيف در بالا 1 تا 25/1 متر و ارتفاع آن حدود7/0 تا 1 متر مي باشد.   به هر حال ابعاد با توجه به نكات فوق اختياري است.

3-3- توپك يا توپي

حداقل يك توپ اسفنجي توپر يا پلاستيكي و لاستيكي توپر يا توخالي (بادشونده يا داراي باد) به قطر كمي بزرگتر از قطر داخل لوله براي شروع بتن ريزي مورد نياز است. در قديم از توپي كنفي استفاده مي شد و يا اصولا آخرين لوله در پايين داراي كفشك لولا دار بود. هر وسيله براي آب بندي اوليه در انتهاي لوله مي تواند بكار رود.

3-4-  وسايل نگهدارنده و بالا برنده

يك جرثقيل برجي و يا غير برجي، وينچ و يا بالابري كه بتواند مجموعه لوله ها و قيف را به طور قائم در حين بتن ريزي نگهداشته و به طور مرتب در زمان هاي لازم بالا بكشد. در مواردي اين وسيله بايد بتواند مجموعه لوله را در جهت افقي به ميزان محدود و آرام حركت دهد. ايجاد يك سكوي ثابت براي كاركردن و اتصال لوله به آن (به ويژه در هنگام برداشتن قيف و لوله) ضروري است. سكوهاي شناور معمولاً مناسب نمي باشند.

3-5- وسايل اندازه گيري و كنترل

متر، سيم يا نخ با وزنه آويزان (مانند شاغول) براي اندازه گيري عمق يا اندازه گيري ميزان بالا كشيدن لوله ها از وسايل مورد نياز است تا بتوان سطح بتن ريخته شده يا ميزان بتن در مجاورت بخش خارجي لوله فرو رفته در بتن را بدست آورد. براي كنترل زماني نيز نياز به يك متر و ساعت داريم.

3-6- وسايل بتن رساني (تغذيه بتن)

وسايل حمل مطمئن براي رسانيدن مداوم بتن به قيف به نحوي كه تأخير بيش از 5 تا 10 دقيقه حاصل نشود. پمپ، تسمه نقاله، تراك ميكسر، باكت و جرثقيل و....

3-7- وسايل متفرقه

 سيم فولادي، ميله چوبي يا فولادي، وسايل ارتباطي داخل كارگاه يا زير  آب، وسايل غواصي زير آب، پمپ مكنده و لوله

 

4- بتن و مصالح مصرفي مورد نياز

بتن و مصالح مصرفي مورد نياز و خصوصيات آن ها در زير ملاحظه مي گردد.      

                4-1- رواني بتن   بتن ترمي معمولاً داراي اسلامپ 15 تا 23 سانتي متر مي باشد. در صورتي كه در اجرا و كيفيت بتن ريخته شده مشكلي بوجود نيايد مصرف اسلامپ هاي كمتر يا بيشتر بلا مانع است. ضمناً روش تعيين كارآيي بتن نيز استفاده از مخروط ناقص اسلامپ يا روش دو نقطه اي مي باشد. در بتن هاي پر ميلگرد و قطعات مدفون فلزي مصرف اسلامپ بيشتر هم توصيه شده است. در شروع بتن ريزي بهتر است از بتني با اسلامپ 15-12 سانتي متر استفاده گردد (بتن پر شده در لوله در ابتدا).

4-2- حداكثر اندازه سنگدانه هاي بتن

توصيه مي شود حداكثر اندازه اسمي سنگدانه هاي بتن به يك هشتم قطر داخل لوله محدود گردد. هم چنين بهتر است حداكثر اندازه سنگدانه ها به 40 ميلي متر محدود شود. با بكارگيري لوله هاي ترمي به قطر 30-20 سانتي متر معمولاً در كارهاي معمولي مشكلي از اين نظر بوجود نمي آيد (با استفاده از شن با حداكثر اندازه اسمي 20 تا 40 ميلي متر). توصيه كلي آن است كه در قطعات مسلح و با قطعات مدفون فلزي حداكثر اندازه به 20 يا 25 ميلي متر محدود شود. با مصرف حداكثر اندازه 20 ميلي متر يا كمتر مي توان از لوله هاي به قطر 15 سانت استفاده نمود.

4-3- بافت دانه بندي بتن

توصيه مي شود بافت دانه بندي مخلوط سنگدانه هاي بتن حتي الامكان ريز باشد. بنابر اين تا حد امكان بايد منحني دانه بندي بالاتر قرار گيرد. در هنگامي كه از دانه بندي هاي روش انگليسي استفاده مي شود منحني دانه بندي مخلوط سنگدانه ها بين منحني 3 و 4 قرار مي گيرد (ناحيه C). هنگامي كه از روش طرح اختلاط امريكايي استفاده مي گردد بهتر است 10 درصد از وزن شن مصرفي كاسته شود تا بدين ترتيب به طور طبيعي در طرح اختلاط به مقدار ماسه افزوده شده و بتن ريز بافت حاصل گردد.

4-4- شكل و بافت سطحي سنگدانه هاي بتن

 بهتر است دانه ها حتي الامكان گردگوشه باشند. بديهي است در مواردي كه لازم است سنگدانه هاي درشت شكسته و تيز گوشه باشند، توصيه مي شود ماسه گردگوشه باشد. بافت سطحي صاف تر به ايجاد كارآيي و رواني بهتر منجر مي گردد اما خطر جدايي مواد را نيز افزايش مي دهد.

4-5- بتن مصرفي معمولاً پر عيار است و در قطعات نسبتاً حجيم بهتر است  عيار سيمان از 400 كيلو در هر متر مكعب بتن تجاوز نكند و در قطعات بتن مسلح و نسبتاً غير حجيم خوب است عيار سيمان از 550 كيلو در هر متر مكعب بتن تجاوز ننمايد. حداقل سيمان مصرفي 350 كيلو (در خشكي) و در زير آب 375 كيلو توصيه مي شود (سيمان نبايد از 325 كيلو كمتر شود).

4-6- معمولاً با توجه به كارآيي زياد و حداكثر اندازه نسبتاً كم اين بتن و با توجه به اين كه در اكثر موارد كابرد اين نوع بتن، نسبت آب به سيمان  از 45/0كمتر است، مقدار سيمان آن زيادتر از حدود توصيه شده يا مجاز در آيين نامه هاي مختلف خواهد شد لذا       به طور طبيعي در اكثر اوقات از يك روان كننده (كاهش دهنده آب WRA يا P) و يا روان كننده قوي  (HRWRA يا SP) استفاده  مي شود. با مصرف روان كننده قوي بايد به ويژه در قطعات نسبتاً حجيم توجه ويژه اي به روند افت ناگهاني اسلامپ نمود زيرا برخي از اين نوع روان كننده ها اثر خود را در زمان كوتاهي از دست مي دهند و مشكل زا هستند.

4-7- با توجه به لزوم دير گرفتن بتن ترمي و روان ماندن آن در زمان طولاني حتي پس از ريخته شدن آن و امكان جايگزيني بتن هاي جديد با آن ها و يا مخلوط شدن بتن هاي ريخته شده و خروج هواي محتمل در بتن، معمولاً از يك كندگير كننده (حتي در هواي معتدل) نيز استفاده مي شود. خوشبختانه اكثر روان كننده ها كه پايه ليگنو سولفوناتي دارند كندگير هستند و براي پرهيز از مصرف دو افزودني مي توان از روان كننده هاي ديرگيركننده استفاده نمود.

4-8- ساخت بتن هاي خنك به ويژه در هواي معتدل يا گرم براي افزايش زمان گيرش و افزايش كيفيت بتن ترمي توصيه مي گردد. خنكي بيشتر بتن مطلوب بوده و توصيه مي شود دماي بتن 20-10  درجه سانتي گراد باشد (بهتر است از °C25 تجاوز نكند).

4-9- استفاده از پوزولان هايي كه به انسجام بتن، عدم جدايي مواد و كارآيي بهتر منجر شود، توصيه مي گردد. معمولاً در اكثر موارد كاربرد بتن ترمي بكارگيري پوزولان ها بر دوام بهتر بتن در شرايط دشوار و حاد در تماس با آب و خاك حاوي مواد زيان آور براي بتن و فولاد تأثير مثبتي دارد ضمن اين كه در اغلب موارد باعث كندگيري نيز مي شود (بجز دوده سيليسي).

4-10- استفاده از مواد حبابزا معمولاً براي ايجاد رواني و كاهش نفوذپذيري بتن و افزايش دوام در شرايط دشوار محيطي (تماس با آب و خاك حاوي مواد زيان آور) توصيه مي گردد. مصرف حدود 5% حباب هوا امري مطلوب خواهد بود.

 

5 - روش بتن ريزي و شروع كار

                بحث بتن ريزي ترمي شامل نحوه شروع كار و ادامه دادن عمليات مي گردد.

5-1- براي شروع بتن ريزي لازم است اجازه دهيم بدون تخليه لوله، پر از بتن با اسلامپ حداكثر15 سانتي متر شود. به اين منظور امروزه از يك توپي در پايين و يا در بالاي لوله ترمي استفاده مي شود. در قديم از يك كفشك لولادار در پايين استفاده مي شد و تحت وزن بتن سيم متصل به بدنه پاره مي گشت و بتن ريزي آغاز مي شد و يا با بالا كشيدن لوله، درب كفشك باز مي گشت. اگر توپي در پايين قرار گيرد، پس از پر شدن لوله از بتن، لوله را كمي بالا كشيده تا توپي خارج شود و بلافاصله  لوله را كمي پايين        مي آوريم تا بتن اطراف را پر كند و كار آغاز شود. پس از اين عمل توپي روي سطح بتن قرار مي گيرد و در محيط آبدار روي آب مي ايستد.

5-2- وقتي توپي در پايين قرار گيرد اگر ارتفاع آب زياد باشد (بيشتر از 20 متر) احتمال شناوري لوله و از كنترل خارج شدن آن زياد است و ممكن است ضربه لوله به تأسيسات موجود در آب يا شناورهاي مورد استفاده، خطرناك باشد. لذا توپي را در بالا قرار مي دهيم تا تحت وزن بتن و يا هل دادن موقت آن با يك ميله پايين رانده شود. در پايان مسير توپي با كمي بالا كشيدن لوله در مي رود و بتن ريزي آغاز مي شود و ساير عمليات مانند حالت قبل است. در اين حالت كيفيت بتن در لوله قبل از شروع عمليات بتن ريزي بهتر از حالتي است كه ابتدائاً توپي در پايين باشد. لازم به ذكر است آب پس زده شده در داخل لوله با سرعت خارج شده و ممكن است اگر سطح بتن تازه اي در زير آن باشد بتن را شسته و با خود ببرد. گاه با افزايش وزن لوله ها يا آويزان كردن وزنه از شناوري لوله جلوگيري مي كنند.

5-3- اگر سطح تحتاني صاف باشد حتي مي توان انتهاي لوله را روي اين سطح قرار داد و لوله را از بتن پر نمود و با كمي بالا كشيدن آن اجازه داد بتن ريزي شروع شود. معمولاً با توجه به ناصافي كف در طول عمليات پر كردن لوله شيره بتن شل و آبكي از بتن جدا و خارج شده و در صورت وجود آب، با آن مخلوط مي شود. حتي مي توان از يك ماده آب بند كننده  (غشاً لاستيكي و مشابه) در پايين استفاده كرد كه با بالا كشيدن لوله غشاً پاره شده يا از جاي خود در برود و بتن ريزي آغاز شود. گاه از لوله هاي شيردار (در خروجي لوله) با موفقيت استفاده شده است.

5-4- پس از شروع كار بايد سعي شود انتهاي لوله به ميزان 90 تا 150 سانتي متر در بتن قبلاً ريخته شده، باشد. مسلماً با تداوم         بتن ريزي و بالا آمدن سطح بتن در بيرون لوله، سرعت بتن ريزي كندتر مي شود و لازم است به تدريج در طي عمل بتن ريزي، مجموعه لوله و قيف را بالا بريم. بايد مراقب بود كه سر لوله همواره به مقدار كافي در بتن باشد و اگر لوله از بتن خارج شود، بتن به يكباره از لوله تخليه شده و جدايي مواد شديدي رخ خواهد داد. اگر محيط آبدار باشد، بتن با آب بشدت مخلوط شده و غير قابل استفاده خواهد شد.

5-5- حركت معكوس لوله به سمت پايين توصيه نمي شود و كيفيت بتن ريزي را نامطلوب مي كند. زيرا بتن هاي تازه تر به خوبي جاي بتن هاي نيمه گرفته را نمي گيرد و به هم زدن بتن در حال گيرش باعث افت كيفي آن مي شود. البته اين كار سرعت بتن ريزي را كم يا آن را متوقف مي كند.

5-6- حركت دادن لوله به اطراف توصيه نمي شود. در مواردي كه بتن مسلح داريم اين امر اصولاً ناممكن مي شود.

                در ساير موارد از حركت دادن ناگهاني به اطراف بايد خودداري كرد. در برخي اوقات براي پركردن كناره قالب و هنگامي كه از بتن سفت تري استفاده مي كنيم حركت دادن تدريجي و كند بلا مانع است. حركت هاي سريع موجب تلاطم و اختلاط آب و بتن به ويژه در مجاورت لوله مي شود.

5-7- كم شدن عمق لوله در بتن ريخته شده باعث تسريع در بتن ريزي شده و تلاطمي را در نزديكي سطح بتن بوجود مي آورد. اين تلاطم باعث جدايي بتن ها شده و در صورت وجود آب در تماس با بتن، تلاطم باعث اختلاط بتن و آب مي شود كه نامطلوب است. در حالت عادي آب با بالا آمدن بتن شل و اشباع پس زده مي شود. مسلماً در هر نوبت بهتر است حدود 15 تا 30 سانتي متر (حداكثر 60 سانتي متر) لوله بالا كشيده شود.

5-8- با بالا آمدن سطح بتن و بالا كشيدن لوله ها و قيف ممكن است بتن رساني به قيف با مشكل همراه شود و لازم است قطعه لوله بالايي حذف شود. براي اين منظور بايد اجازه داد بتن داخل لوله تخليه نشود. سپس پس از برداشتن قيف و لوله فوقاني مجدداً قيف را نصب كرده و عمليات را ادامه داد. اين عمليات بايد در اسرع وقت انجام شود و نبايد تحت هيچ عنوان بيش از نيم ساعت در بتن ريزي تأخير نمود.                      

 

6- بتن رساني و كنترل عمق لوله و سطح بتن

                بتن رساني مداوم و كنترل عمق لوله در بتن و سطح آن از اهميت برخوردار است و در زير به نكات آن اشاره ميشود.

6-1- بتن بايد با وسايل مناسب به طور مداوم ريخته شود. وسايلي همچون پمپ و لوله، تسمه نقاله، تراك ميكسر، باكت و جرثقيل و سطح هاي آويزان به كابل متحرك مي تواند بكار رود. به هر حال الزامي در انتخاب نوع وسيله بتن رساني وجود ندارد.

6-2- تأخير در بتن رساني به نحوي كه بخش عمده اي از لوله ترمي خالي بماند توصيه نمي شود. براي پرهيز از ايجاد چنين حالتي معمولاً از يك قيف بزرگ با حجم ذخيره 5 تا 15 دقيقه بتن ريزي استفاده مي نماييم. تأخير در بتن رساني و يا قطع بتن ريزي تا 30 دقيقه مجاز دانسته شده است و بايد با مصرف كندگير كننده مناسب زمينه لازم فراهم آيد.

6-3- معمولاً سرعت حجمي بتن ريزي در حدود 5 تا 10 مترمكعب در ساعت مي باشد (با يك لوله) كه ممكن است تا 30 مترمكعب در ساعت برسد. سرعت ارتفاعي بتن ريزي معمولاً به 3 متر در ساعت محدود مي شود (در سطوح كوچك با قالب آب بند و محكم) و حداقل آن 30/0 متر در ساعت است. سرعت حركت بتن در لوله ها 5/2 تا 5/7 متر در دقيقه است. مسلماً بايد بر اين اساس اقدام به تأمين بتن نمود. سرعت حركت زياد بتن در لوله موجب تلاطم در سطح بتن خواهد شد. گاه ممكن است در سطوح بزرگ سرعت ارتفاعي بتن ريزي تا 15/0 متر در ساعت برسد كه بايد بتن روان و كندگيرتري را داشت.

6-4- گاه براي ريختن يك قطعه، يك لوله ترمي كفايت نمي كند و چندين لوله ترمي لازم است. زيرا هر لوله ترمي مي تواند براي يك منطقه و سطح محدود كاربرد داشته باشد. مسلماً سرعت كم ارتفاعي بتن نشانه آن است كه سطح براي يك لوله زياد است. در اين مورد بايد بتوانيم به صورت مساوي بتن را به لوله ها برسانيم تا سطح بتن همزمان بالا آيد و لوله ها را به طور مساوي بالا بكشيم. تقسيم بتن بين لوله ها از اهميت برخوردار است. با استفاده از پمپ و لوله مي توان شيرهايي را در بالاي قيف ها تعبيه نمود و بتن را با تنظيم شيرها تقسيم نمود. با كاربرد تسمه نقاله بايد به صورت نوبتي و با تخليه انتهايي يا جانبي اين مشكل را حل نمود.

6-5- يك لوله ترمي مي تواند به طور معمول 15 متر مربع را كفايت كند. اين سطح مي تواند معمولاً حداكثر 30  متر مربع باشد و البته رواني و شلي بتن در اين رابطه از اهميت برخوردار است. در مواردي سطوح بزرگتر نيز  توسط يك لوله با موفقيت بتن ريزي شده است. هر چه بتن سفت تر باشد سطح شيبدارتر بوده و سطح كمتري را مي توانيم با يك لوله بتن ريزي نماييم.

6-6- فاصله دو لوله ترمي مي تواند معمولاً 4 تا 5 متر باشد. فاصله معمول را بايد حداكثر 15 متر در نظر گرفت. بديهي است در اين رابطه نيز رواني و شلي بتن نقش مهمي را ايفا مي نمايد. هرچه بتن شل تر باشد مي توان فاصله لوله ها را بيشتر كرد و سطح هموارتري بدست مي آيد. در مواردي حتي توانسته اند فاصله 20 متري از يك لوله را به خوبي با بتن روان پر كنند. در بتن هاي روان، سطح بتن  به صورت افقي مي ايستد. گاه شيب بتن حدود 10 درجه (1 قائم و 6 افقي) مي رسد و شيب بيش از اين مقدار منطقي نيست  (بتن نبايد تا اين حد سفت باشد).

6-7- يك روش براي تعيين موقعيت سطح بتن در قالب و به دنبال آن عمق لوله در بتن، تقسيم حجم بتن ريخته شده به سطح قالب مي باشد كه در نتيجه ارتفاع بتن در قالب مشخص مي شود. لازم به ذكر است در اكثر موارد ديد نسبت به سطح بتن در قطعه نداريم. بايد دانست گاه سطح بتن شيبدار است و محاسبات صحيح نخواهد بود.

6-8- روش ديگر براي كنترل عمق لوله در بتن، سرعت بتن ريزي مي باشد. سرعت زياد نشانه عمق كم لوله در بتن و سرعت كم علامت آن است كه طول لوله ترمي در بتن ريخته شده زياد مي باشد. نحوه كنترل بدين ترتيب عمدتاً تجربي و نظري است.

6-9- روش سوم براي كنترل موقعيت سطح بتن و يا عمق لوله در بتن، عمق پيمايي مستقيم با وسيله اي شبه شاغولي مي باشد. استفاده از وسايل خاص نقشه برداري زير آب نيز ممكن است، اما گران تمام مي شود.

6-10- ديد مستقيم توسط غواص در زير آب در اكثر موارد وجود ندارد زيرا تيرگي ناشي از اختلاط جزئي سيمان با آب باعث     مي شود غواص نتواند به درستي موقعيت سطح بتن را مشاهده و گزارش نمايد. ضمناً گزارش غواص مستلزم بكارگيري وسايل ارتباطي زير آب است كه بسيار گران مي باشد. هم چنين بايد دانست بكارگيري غواص نيز هزينه ها را به شدت افزايش مي دهد.

 

7- خاتمه كار و نگهداري

ختم و پايان دادن به كار بتن ريزي نيز داراي نكات و روش هايي است كه بدان اشاره مي شود.

7-1- در نزديكي پر شدن قالب بايد اجازه داد لوله به تدريج خالي گردد و لوله بالا كشيده شود. اگر امكان داشته باشد، بهتر است اجازه دهيم قالب سرريز شود تا لايه ضعيف رويي از بين رود.

7-2- اگر نياز خاصي به كيفيت خوب در سطح بتن نداريم اقدام خاصي را انجام نمي دهيم اما اگر قرار باشد از اين سطح به عنوان درز اجرايي استفاده شود و يا كيفيت آن براي ما مهم باشد لازم است آن را بهبود بخشيم.

7-3- به ويژه در زير آب مي توان با استفاده از پمپ مكشي و لوله انعطاف پذير و به كمك غواص لايه سست و ضعيف سطحي بتن را مكيده و دور ريخت تا كيفيت آن بهبود يابد.

7-4- نگهداري از بتن در اكثر موارد در اين شيوه بتن ريزي مشكل زا نيست. در زير آب و يا در عمق زمين معمولاً امكان نگهداري از بتن وجود ندارد ضمن اين كه نيازي به نگهداري نيز نمي باشد. در زير آب دما از °C4 كمتر نمي شود و لذا مشكل خاصي در سرما نيز وجود نخواهد داشت.

 

8- عوامل مؤثر بر كيفيت كار

                در اينجا به طور خلاصه به برخي عوامل مؤثر بر كيفيت كار بتن ريزي ترمي اشاره مي شود.

8-1- دقت در طرح اختلاط و رعايت نكات مذكور در بخش 4 از اهميت برخوردار است. مسلماً همواره در كيفيت يك بتن ريزي، كيفيت خود بتن بسيار مهم مي باشد. اكثر اوقات به دليل پايين بودن نسبت آب به سيمان، مصرف روان كننده ها و كندگيركننده ها، مقاومت و دوام چنين بتن هايي خوب مي باشد. دستيابي به مقاومت هاي 28روزه نمونه استوانه اي برابر 28 مگاپاسكال يا بالاتر          به سهولت ميسراست. امروزه مصرف پوزولان ها و دوده سيليسي مقاومت هاي ميان مدت و دراز مدت را بهبود مي بخشد و بر دوام  بتن ها اثر بسيار خوبي به جا مي گذارد.

8-2- مصرف بتن هاي شل تر امكان تلاطم و ايجاد لايه ضعيف سطحي را بيشتر مي كند و كنترل عمق لوله در بتن ريخته شده اهميت بيشتري دارد اما بايد گفت سطح صاف و هموارتر بوده و شيب كمتري حاصل مي گردد. هم چنين مي توان سطح بيشتري را با يك لوله ريخت و فاصله لوله ها را از يكديگر افزايش داد يا به عبارتي تعداد لوله هاي بكار رفته براي بتن ريزي كاهش مي يابد.

8-3- حركت ندادن لوله به اطراف و پايين نبردن لوله در بتن باعث بهبود كيفي كار مي شود.

8-4- مصرف كندگير و روانساز باعث مي شود تا بتن يكنواخت تر شده و از ايجاد لايه ها يا درز ضعيف و حبس هوا در بتن جلوگيري شود. طول زمان براي رسيدن بتن از بالا به پايين به ويژه در عمق زياد و هواي معتدل يا گرم و حركت كند بتن در لوله و نياز به شل ماندن و نگرفتن بتن در فاصله اي پايين تر از انتهاي لوله و اطراف آن مصرف كندگير را تقريباً الزامي مي كند و بر كيفيت بتن اثر قابل ملاحظه اي دارد. مصرف بتن خنك همواره توصيه مي شود.

8-5- حفظ تداوم بتن ريزي و خالي نماندن لوله ها از بتن به مدت طولاني كيفيت كار را بهبود مي بخشد.

 

9- كنترل كيفي بتن

                كنترل كيفي بتن شامل دو بخش بتن تازه و سخت شده است كه بدان مي پردازيم.

9-1- مانند همه روش ها و موارد ديگر مي توان رواني و كارآيي بتن را با آزمايش اسلامپ بدست آورد و اگر از صحت مقادير سنگدانه ها و سيمان و افزودني مطمئن باشيم با دستيابي به اسلامپ نظير طرح اختلاط و يا در حدود آن مي توان نسبت به تأمين نسبت آب به سيمان يا مقدار آب صحيح ساخت بتن، اطمينان نسبي حاصل نمود كه در واقع نوعي اميدواري در جهت  دستيابي به مقاومت و دوام موردنظر را ايجاد مي كندكه بدين ترتيب روش كنترل سريعي تلقي مي شود.

9-2- با نمونه گيري از بتن در قالب هاي تعيين مقاومت به صورت عادي مي توان مقاومت را در سنين موردنظر بدست آورد.

9-3- در اكثر موارد كنترل كيفيت و مقاومت بتن سخت شده در قطعه به سختي ميسر است. بنابر اين بايستي در ساخت بتن و اجراي آن دقت زيادي به عمل آورد. در غالب اوقات فقط بخش هاي فوقاني بتن قابل دسترسي بوده و ممكن است نماينده خوبي براي ساير قسمت هاي تحتاني نباشد. به هر حال مانند ساير حالات، مغزه گيري راه حل مناسبي است. استفاده از وسايل كنترل مقاومت به صورت غير مخرب با روش اولتراسونيك در بسياري از موارد توصيه مي شود.

9-4- كسب مقاومت 28 تا 56 مگاپاسكال (استوانه 28 روزه) در اين گونه بتن ها كاملاً متصور است.

9-5- توصيه مي شود در هر ساعت يا هر 75 متر مكعب بتن ريزي، يك بار نمونه گيري شود.

9-6- تلاش براي انجام آزمايش غير مخرب در زير آب صورت گرفته است. به هر حال توصيه اصلي بكارگيري افراد مجرب و كارآزموده خواهد بود زيرا اين بتن ريزي از حساسيت برخوردار مي باشد و گاه خرابي هاي حاصله قابل جبران نيست.

 

10- قالب بندي

                با توجه به نوع ريختن و نوع بتن در اين شيوه بتن ريزي، قالب ها بايد از ويژگي هاي زير برخوردار باشند.

10-1- قالب ها بايد به ويژه در زير آب از آب بندي خوبي برخوردار باشند تا شيره بتن ريخته شده خارج نشود. اين مسئله در محيط خشك نيز حائز اهميت است. از قالب هاي چوبي يا فلزي و غيره مي توان استفاده نمود. از كيسه هاي ماسه براي قالب بندي و يا      آب بندي قالب استفاده مي شود. استفاده از نايلون نيز كاملاً مؤثر واقع مي گردد.

10-2- به خاطر رواني بتن، كندگيري بتن به واسطه مصرف كندگيركننده ها و دماي كم توصيه شده با توجه به ضرورت هاي اين نوع بتن ريزي فشار وارد بر قالب ها زياد است. مسلماً در طراحي قالب بايد فشار هيدروستاتيكي را تعيين كننده تلقي نمود و ساير روابط كاربردي ندارند. فشار وارد بر قالب وقتي بيشتر مي شود كه سرعت بتن ريزي بالاتر رود.

10-3- در داخل آب قالب هاي بزرگ را با شناوري حمل و با سوراخ كردن ته آن ها غرق مي كنند (به صورت كنترل شده با وينچ مستقر در روي بارج).

10-4- قالب هاي كوچك را به طور معمولي حمل و چون كف ندارند به راحتي در آب غرق مي كنند