این بخش مهم را با طرح یک پرسش قبل از توضیح در مورد مهاربند همگرای ویژه آغاز می کنیم:
اساساً زمانی که از مقایسه چند سیستم باربر جانبی بحث می شود، مبانی این مقایسه چیست؟
به استناد مبحث دهم از مقررات ملی ساختمان، معیارهایی مثل پایداری، سختی و مقاومت(درحوزه الزامات عمومی طراحی) و شکل پذیری (دربخش الزامات طراحی لرزه ای) را می توان پارامترهای مناسبی برای مقایسه درنظر گرفت. به ویژه آن که موارد مهمی از قبیل ضریب رفتار و متعاقباً برش پایه تا حد بسیار زیادی از معیارهای فوق تاثیر می پذیرند.
مهاربند همگرا
اول بحث مقایسه ای خود را بر روی مفاهیم آیین نامه ای متمرکز می کنیم. بنا به تعریف مبحث دهم، قاب های مهاربندی شده در دو حد شکل پذیری معمولی و ویژه قرار می گیرند. اگر علاقه مندید در رابطه با مهاربندهای همگرای ویژه بیشتر بدانید مقاله چرا مهاربند همگرای ویژه را مطالعه کنید. اینکه ما تحت چه شرایطی بایست از کدام سیستم استفاده کنیم بستگی به شرایط پروژه و پهنه لرزه خیزی آن دارد.
در استاندارد2800 زلزله ایران ویرایش شماره4، در زیر جدولی انواع سیستم های باربرجانبی را معرفی و پارامترهای لازم و نیز حد ارتفاع مجاز را برای آنها مشخص کرده است. بنابر جدول که بخشی از آن در ادامه آورده شده است مشاهده می کنید که برای مهاربندهای همگرای معمولی ما با مشکل ارتفاع مجاز مواجه هستیم و امکان کاربرد چنین سیستمی برای سازه هایی حتی با ارتفاع متوسط نیز امکان پذیر نمی باشد. این در حالیست که قاب هایی با سیستم مهاربند همگرای ویژه فولادی در حالت عادی امکان رسیدن به ارتفاع 50متر را دارند.
جدول ضریب رفتار
شاید با مشاهده محدودیت ارتفاعی برای مهاربند همگرای ویژه این سوال مطرح شود که اساساً کاربرد چنین سیستم هایی برای سازه های بلند مرتبه مقدور نباشد اما بایست دو نکته را متذکر شد و آن تبصره هاییست که استاندارد 2800 برای مهاربندهای همگرای ویژه قرار داده و دیگری سیستم های ترکیبی که در قسمت بعد به آنها خواهیم پرداخت.
تبصره مذکور اشاره به وضعیتی دارد که:
در اینصورت امکان افزایش محدودیت ارتفاع تا 75 متر وجود خواهد داشت.
قاب مهاربندی شده همگرا
در مواردی که نیاز به افزایش محدودیت ارتفاع به میزانی بیش از 75متر داشته باشیم تغییر سیستم باربرلرزه ای چاره ساز خواهد بود. بعنوان یکی از این سیستم های جایگزین می توان به سیستم های ترکیبی قاب و مهاربند اشاره نمود.
حال که با رویکرد مقایسه ای آشنا شده ایم، پروسه کاری خود را به شکل مثال محور تغییر خواهیم داد تا جذابیت مسئله نیز افزون گردد. در مقاله قسمت بعد مثال زیر را با هم بررسی خواهیم کرد:
برای یک پروژه فرضی با ارتفاع کمتر از 50متر انواع سیستم های باربرجانبی فولادی را از حیث الزامات آیین نامه ای و رفتار لرزه ای ارزیابی نمایید. سیستم هایی که بعنوان کاندیدا مورد ارزیابی قرارخواهند گرفت:
مهاربند همگرای ویژه –قاب خمشی فولادی ویژه – مهاربند واگرای ویژه
شرکت دال ماندگار طراح،مجری و بزرگترین تولید کننده یوبوت